Değer Artış Payı Alacağı

HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48

A. Değer Artış Payı Nedir?

4721 sayılı Medeni Kanun’da düzenlenen değer artış payı alacağı, eşlerden birine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunulması durumunda mal rejiminin tasfiyesi sırasında katkıda bulunan eşin talep etmeye hak kazandığı alacağı ifade etmektedir. Nitekim Kanun’un 227. maddesi ile bu husus açıklanmış ve hesaplamanın nasıl yapılacağı düzenlenmiştir:

“Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır. Böyle bir malın daha önce elden çıkarılmış olması hâlinde hâkim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler. Eşler, yazılı bir anlaşmayla değer artışından pay almaktan vazgeçebilecekleri gibi, pay oranını da değiştirebilirler.”

B. Değer Artış Payı Alacağı ile Katkı Payı Alacağı Arasındaki Fark Nedir?

Eşlerden birinin, diğer eşe ait bir mal için yaptığı katkı, 01.01.2002 tarihinden önce yapılmış ise “katkı payı alacağı”, 01.01.2002 tarihinden sonra yapılmış ise “değer artış payı alacağı” olarak ifade edilmektedir.

Bu iki alacak, katkıda bulunulan malın hangi tarihteki değerinin esas alınacağı ve faiz başlangıç tarihleri ve zamanaşımı bakımından da farklılık arz etmektedir. Şöyle ki;

KATKI PAYI ALACAĞI – DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI FARKLARI

C. Değer Artış Payı Alacağı Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Değer artış payının talep edilebilmesi için, diğer eşe ait malın edinilmesi, iyileştirilmesi veya korunması için para ile ölçülebilen maddi bir yardımın veya hizmetin bulunması gereklidir.

Bu davada, katkıda bulunulan mal ile ilgili ayni hak talebinde bulunulamaz. Örneğin; diğer eş adına kayıtlı taşınmazın alınmasına katkıda bulunan eş, bu dava ile taşınmazın katkıda bulunduğu oranda kendi adına tescilini talep edemez. Yalnızca bu taşınmazın satın alınmasında katkıda bulunduğu miktarın para olarak tahsili talep edilebilmektedir.

D. Değer Artış Payı Nasıl Hesaplanır?

Katkıda bulunulan malın satın alındığı tarihte davacı eşin katkı oranı % olarak belirlenir. Bu malın karara en yakın tarihteki rayiç değeri bilirkişi marifeti ile hesaplanarak, davacı eşin katkı oranı ile çarpılmak suretiyle değer artış payı alacağı hesaplanır.

Ancak katkıda bulunulan mal, zamanla değer kaybetmiş ise katkının başlangıçtaki değeri esas alınacaktır.

Katkıda bulunulan mal, elden çıkarılmış ise alacak miktarı hakim tarafından hakkaniyete uygun olarak belirlenmektedir.

Eşler, aralarında yapacakları yazılı bir anlaşma ile değer artışından pay almaktan vazgeçebilir veya pay oranlarını belirleyebilirler.

E. Dava Ne Zamana Kadar Açılabilir?

Boşanma davasının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıl içerisinde talep edilmeyen değer artış payı alacağı zamanaşımına uğrar. Ancak değer artış payı alacağı davası açılması için boşanma davasının kesinleşmesinin beklenmesine gerek yoktur. Boşanma davası devam ederken dahi bu dava açılabilmektedir. Bu durumda mahkemece, boşanma davasının sonuçlanması beklenir.

F. Hangi Mahkemede Dava Açılır?

Değer artış payı alacağı davalarına bakmakla görevli mahkeme, Aile mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise Medeni Kanun’un 214. maddesinde düzenlenmiştir:

• Mal rejiminin ölümle sonuçlanması durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi,
• Mal rejiminin boşanma, evliliğin iptali veya hakim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi hallerinde bu davalara bakmakla yetkili olan mahkeme,
• Diğer hallerde davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48