Adli kontrol ve denetimli serbestlik, Türkiye Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan ve tutuklama yerine uygulanan alternatif tedbirlerdir. Bu tedbirler, sanığın veya tutuklunun belirli yükümlülüklere uymasını sağlayarak, yargılamanın sağlıklı bir şekilde tamamlanmasını ve toplum güvenliğini korumayı amaçlar.
Adli Kontrol Nedir?
Adli kontrol, tutuklama yerine uygulanan ve sanığın veya tutuklunun özgürlüğünü kısıtlayan ancak tamamen ortadan kaldırmayan bir tedbirdir. Bu tedbirde sanık veya tutuklu, belirli yükümlülüklere uymak zorundadır. Bu yükümlülükler şunlar olabilir:
- Belirli saatlerde evden dışarı çıkmamak veya eve dönmek
- Belirli günlerde adli mercilere gidip imza atmak
- Yurt dışına çıkmamak
- Belli bir bölgeden ayrılmamak
- Suç mahalline veya被害者e yaklaşmamak
- Suçla ilgili herhangi bir delili tahrip etmemek veya gizlememek
- Uyuşturucu veya alkol kullanmamak
- Belirli bir meslekte çalışmamak
- Psikolojik tedavi veya rehabilitasyon programına katılmak
Adli kontrol kararı, sulh ceza hakimi veya asliye ceza mahkemesi tarafından verilebilir. Kararın verilmesi için tutuklama sebeplerinin varlığına rağmen, sanığın veya tutuklunun tutuklanmasının orantısız olacağına kanaat getirilmesi gerekir.
Denetimli Serbestlik Nedir?
Denetimli serbestlik ise, kesinleşmiş bir hapis cezasının infazının açık veya kapalı cezaevinden denetim altında serbestlik yoluyla yapılmasını öngören bir infaz biçimidir. Bu infaz biçiminde hükümlü, belirli yükümlülüklere uymak zorundadır. Bu yükümlülükler adli kontroldeki yükümlülüklere benzerlik gösterir.
Denetimli serbestlik kararı, infaz hâkimi tarafından verilebilir. Kararın verilmesi için hükümlünün cezaevinden tahliyesinin toplum güvenliği açısından sakınca oluşturmayacağına kanaat getirilmesi gerekir.
Adli Kontrol ve Denetimli Serbestlik Arasındaki Farklar
- Adli kontrol, yargılama aşamasında uygulanan bir tedbirdir, denetimli serbestlik ise infaz aşamasında uygulanan bir infaz biçimidir.
- Adli kontrolde sanık veya tutuklu, kesinleşmiş bir ceza almamıştır, denetimli serbestlikte ise hükümlü kesinleşmiş bir ceza almıştır.
- Adli kontrol kararı, sulh ceza hakimi veya asliye ceza mahkemesi tarafından verilebilir, denetimli serbestlik kararı ise infaz hâkimi tarafından verilebilir.
Adli Kontrol ve Denetimli Serbestliğin Avantajları
- Tutuklama sayısını azaltır ve cezaevlerindeki kalabalığı önler.
- Sanığın veya tutuklunun aile ve toplumla bağlarını koparmasını önler.
- Sanığın veya tutuklunun yeniden suç işleme riskini azaltır.
- Toplum güvenliğinin korunmasına katkıda bulunur.
Adli Kontrol ve Denetimli Serbestliğin Dezavantajları
- Sanığın veya tutuklunun yükümlülüklere uymaması halinde tekrar tutuklanma riski vardır.
- Sanığın veya tutuklunun suçu işlemeye devam etme riski vardır.
- Mağdur ve toplumda endişe yaratabilir.