(1) Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.
(2) İradi olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
Geçici nedenler veya alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma; akıl sağlığı gibi devamlılık göstermeyen ve bu düzeye ulaşmayan yalnızca geçici bir süre kişinin algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğini etkileyen hallerdir. Bu nedenlerin mutlaka patalojik (hastalıklı) bir hal olması da şart değildir.
Kusurdan bahsedilebilmek için kişinin, gerçekleştirdiği davranışın hukuki anlam ve sonuçlarını algılama veya davranışlarını yönlendirme yeteneğine haiz olması gerekir. Ancak kişi, söz konusu algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğini etkileyen bir şeyin etkisine bilinç veya iradesi dışında girmiş olabilir. Bu gibi durumlarda kanun koyucu, şartların varlığı halinde fail açısından kusur yeteneğinin ortadan kalktığını kabul etmiştir.
Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği eylemin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan ya da bu eylemle ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede kaybeden kişiye ceza verilmez. Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisi etkisiyle suç işlenmesi hali bir şahsi cezasızlık sebebidir. Bu kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanır.
Geçici Nedenler
Önemli olan husus, kişinin akıl sağlığı içinde bulunduğu durumun onda geçici bir süre algılama veya davranışlarını yönlendirme yeteneğini ortadan kaldırılması veya önemli ölçüde azaltılmış olmasıdır. Örneğin kimyasal madde üretiminin yapıldığı bir tesiste çalışan kişi, kimyasal maddelerin yayılan kokunun etkisinde kalarak geçici bir süre algılama ve irade yeteneğini yitirmiş olabilir. Bu gibi durumda, kusur yeteneğinin olduğundan söz edilemez. Yine uyku hali, ateşli hastalık halleri, zehirlenme, sar’a nöbeti geçirme gibi fiziksel ve ruhsal durumlar da şartların varlığı kusur yeteneğini ortadan kaldırabilir.
Alkol veya Uyuşturma Etkisinde Olma
Alkol ve uyuşturucu maddeler de kişinin algılama ve irade yeteneğini etkilemektedir. İrade dışı alınan alkol ve uyuşturucu etkisiyle kişinin kusur yeteneğinin ortadan kalkmış olması, bir hastalık hali olmayıp bu etkiyle kusur yeteneğinin, algılama ve irade yeteneğinin ortadan kalkması durumudur.
ÖZKÖK HUKUK BÜROSU
AV. EYLEM ALTUN TEKE