Hangi Durumlarda Çocuğun Velayeti Anneye Verilmez?

Boşanma süreci, eşlerin ve özellikle çocukların hayatında önemli değişikliklere yol açan karmaşık bir süreçtir. Çocukların bakım ve eğitimi, en önemli konulardan biridir ve bu noktada velayet, tarafların yaşamını uzun süre etkileyen bir karar olabilir. Türk hukuk sistemine göre, boşanmış veya ayrı yaşayan ebeveynler arasında çocuğun velayetinin kime verileceği, çocuğun en iyi çıkarlarını gözeterek belirlenir. Ancak, her durumda çocuğun velayeti anneye verilmez. Anneye velayet verilmeme sebepleri, çocuğun sağlığı, güvenliği ve genel yaşam kalitesi dikkate alınarak belirlenir.

Bu yazıda, çocuğun velayetinin anneye verilmemesine neden olabilecek durumlardan bahsedeceğiz. Velayet kararı, yalnızca anne ve babanın isteklerine dayanmaz; mahkeme, çocuğun fiziksel, psikolojik ve duygusal ihtiyaçlarını ön planda tutar. Peki, hangi durumlarda çocuğun velayeti anneye verilmez? İşte, bazı önemli sebepler.

1. Anneye Yönelik Şiddet ve Kötü Muamele

Eğer anne, çocuğa yönelik şiddet uyguluyorsa veya çocuğa kötü davranıyorsa, mahkeme çocuğun en iyi çıkarlarını korumak amacıyla velayeti anneye vermeyebilir. Bu tür durumlar, çocuğun psikolojik ve fiziksel sağlığını tehdit edebileceği için son derece ciddi kabul edilir.

Fiziksel Şiddet ve İhmal

Bir anne çocuğuna fiziksel şiddet uyguluyor veya ona yönelik ihmalde bulunuyorsa, bu durum çocuğun gelişimi ve güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturur. Çocuğun fiziksel ve duygusal sağlığı göz önünde bulundurularak, mahkeme velayeti babaya verebilir.

Örnek: Ayşe, boşanma davası sırasında, çocuğuna sürekli fiziksel şiddet uyguladığı ve yeterince bakım sağlamadığı için velayet hakkını kaybeder. Mahkeme, çocuğun güvenliğini sağlamak adına, velayeti babaya verir.

Psikolojik Şiddet ve Duygusal İhmal

Psikolojik şiddet, çocuğun ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Çocuğa sürekli hakaret etmek, duygusal olarak taciz etmek, yalnız bırakmak veya ihmal etmek, çocuğun psikolojik gelişimine zarar verebilir. Bu gibi durumlarda, çocuğun en iyi çıkarları gereği, mahkeme annenin velayet hakkını iptal edebilir.

Örnek: Zeynep, çocuğuna sürekli olarak duygusal baskı yapıyor ve onu aşağılama yoluyla psikolojik şiddet uyguluyor. Bu durumda mahkeme, çocuğun duygusal ve psikolojik sağlığını göz önünde bulundurarak velayeti babaya verebilir.

2. Madde Bağımlılığı veya Zihinsel Sorunlar

Bir annenin alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi ciddi madde bağımlılıkları, çocuğun bakımını ve sağlığını tehlikeye atabilir. Aynı şekilde, zihinsel sağlık sorunları da çocuğun bakımı için uygun olmayan bir ortam yaratabilir. Bu tür durumlar, çocuğun güvenliğini riske atabileceği için mahkeme, velayeti anneye vermemeyi tercih edebilir.

Madde Bağımlılığı

Anne, uyuşturucu veya alkol bağımlılığı nedeniyle çocuğa yeterli ilgi ve bakım sağlayamayacak durumdaysa, mahkeme çocuğun bakımını sağlayacak olan daha güvenli ve sağlıklı bir ortamı tercih edebilir. Bağımlılık, annenin sorumluluklarını yerine getirmesini engelleyebilir ve çocuğun güvenliği açısından ciddi bir risk oluşturur.

Örnek: Meryem, boşanma sırasında uyuşturucu bağımlılığı yüzünden çocuğuna bakamayacak durumda olduğunu kabul eder. Mahkeme, çocuğun velayetini babaya verir ve çocuğun sağlıklı bir ortamda yetişmesini sağlar.

Zihinsel ve Ruhsal Sağlık Sorunları

Anne, ciddi zihinsel sağlık sorunları (örneğin, şizofreni, bipolar bozukluk gibi) yaşıyorsa ve bu durum çocuğa zarar veriyorsa, mahkeme çocuğun güvenliğini ve sağlığını gözeterek velayeti anneye vermemeyi tercih edebilir.

Örnek: Ayten, boşanma davasında bipolar bozukluk nedeniyle tedavi altında olduğunu belirtir ve çocuğuna gerekli ilgi ve bakımı sağlamakta zorluk çektiğini kabul eder. Mahkeme, çocuğun güvenliği için velayeti babaya verir.

3. Çocuğa Yeterli Bakım Sağlamama veya İhmal

Eğer anne, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyorsa, beslenme, sağlık hizmetleri veya eğitim gibi alanlarda ihmalkâr davranıyorsa, mahkeme, çocuğun en iyi çıkarlarını gözeterek velayeti ona vermeyebilir.

Yetersiz Bakım

Anne, çocuğun hijyeninden, sağlığından veya eğitiminden sorumlu olmasına rağmen, bu sorumlulukları yerine getirmiyorsa, mahkeme çocuğun bakımı için en uygun ortamı sağlayacak ebeveyni seçebilir. Çocuğun sağlıklı gelişimi için gereken bakım ve desteğin sağlanamaması, velayetin anneye verilmemesinin sebeplerinden biri olabilir.

Örnek: Esra, çocuğunun eğitimine yeterince özen göstermiyor, okul ihtiyaçlarını karşılamıyor ve çocuğunun sağlık sorunlarını ihmal ediyor. Bu durumda mahkeme, çocuğun daha iyi bir bakıma ihtiyacı olduğunu düşünerek velayeti babaya verebilir.

4. Anneye Yönelik Suç İşlemesi veya Ciddi Ahlaki Sorunlar

Anne, çocuğa bakım sağlama sorumluluğunun ötesinde, ciddi suçlar işlemişse veya toplumsal açıdan kabul edilemez davranışlar sergiliyorsa, mahkeme çocuğun güvenliği ve gelişimi için annenin velayet hakkını iptal edebilir.

Suçlu Davranışlar

Anne, ciddi suçlar işlemişse (örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık, şiddet suçları gibi) ve bu suçların çocuğun yaşamını tehlikeye attığı düşünülüyorsa, mahkeme, çocuğun güvenliği için annenin velayet hakkını reddedebilir.

Örnek: Selma, boşanma sırasında sabıkalı bir geçmişe sahiptir ve çocuğuna kötü örnek teşkil eden suçlar işlemiştir. Mahkeme, çocuğun güvenliğini sağlamak amacıyla velayeti babaya verir.

5. Çocuğun Kendi Tercihleri (Yaşına Göre)

Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuğun velayetini kimin alacağına karar verilirken çocuğun görüşü de dikkate alınabilir. Ancak bu durum, çocuğun yaşı ve olgunluğuna göre değişir. Eğer çocuk, yaşının gerektirdiği ölçüde kendi tercihini beyan edebilecek durumdaysa ve bu tercih annenin velayeti almasını engelleyecek nitelikte ise, mahkeme bu tercihi göz önünde bulundurabilir.

Örnek: 14 yaşındaki Emir, boşanma sırasında mahkemede annesiyle yaşamayı istemediğini ve babasına yakın olmak istediğini belirtir. Mahkeme, Emir’in yaşını ve tercihlerini dikkate alarak velayeti babaya verebilir.

Sonuç: Çocuğun En İyi Çıkarları Önde Tutulur

Çocuğun velayetinin kime verileceği, her durumda çocuğun en iyi çıkarlarına göre belirlenir. Eğer anne, çocuğa zarar verme potansiyeli taşıyan bir davranış sergiliyorsa veya çocuğun bakımını sağlayamayacak bir durumda ise, mahkeme velayeti anneye vermeyebilir. Her durumda, çocuğun psikolojik ve fiziksel sağlığı, güvenliği ve mutluluğu ön planda tutulur. Boşanma sürecinde, çocuğun en sağlıklı şekilde gelişebilmesi için gereken koşullar sağlanmalı ve gerektiğinde profesyonel destek alınmalıdır.