HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48

HIRSIZLIK SUÇU MADDİ VE MANEVİ UNSURLARI

Hırsızlık suçu TCK m. 141 vd. düzenlenmiştir.

(1)Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

Maddenin lafzından çıkaracağımız üzere bu suçla korunan hukuksal değer zilyetliktir. Bu suçun oluşabilmesi için elinde bulundurduğu taşınır malın, kendi rızası dışında hakimiyet alanından çıkmış olması gerekir.

Suçun koruduğu hukuksal değer bakımından doktrinde farklı görüşler mevcuttur. Hakim olan görüşe göre korunan hukuksal değer hem mülkiyet hem de zilyetliktir.

Hırsızlık suçu faili bakımından özellik arz etmez. Herkes bu suçun faili olabilir. Fakat malın maliki suçun faili olamaz.

Suç oluştuğu sırada malın maliki malı elinde bulunduruyorsa bu durumda mağdur maliktir. Ancak bir malın maliki ile zilyedi her zaman aynı kişi olmayabilir. Suç işlendiği sırada mal zilyedin elindeyse bu durumda zilyet mağdur, malik suçtan zarar gören konumundadır. Şunu da belirtmek gerekir ki, tüzel kişiler bu suçun mağduru olamazlar, ancak suçtan zarar gören olabilirler.

Suçun konusunu, başkasına ait taşınır bir mal oluşturur. Bu durumda malın ne olduğu TMK hükümlerine göre belirlenir. Buna göre, maddi varlığa sahip, insan dışı, mülkiyete konu olabilen taşınır şeyler mal olarak nitelendirilir. Buna karşılık, talepler, fikir ve düşünceler, haklar ve malın değeri gibi fiziksel varlığı olmayan şeyler bu suçun konusunu oluşturmaz.

Hırsızlık suçu sırf hareket suçudur. Failin, malı zilyedin hakimiyet alanından kaçırmasından sonra suç oluşmuş olur, ayrıca bir netice oluşması aranmaz.

HIRSIZLIK SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ

TCK m.142 Nitelikli Hırsızlık Suçu:

(1) Hırsızlık suçunun;

  1. a) Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
  2. c) Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
  3. d) Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
  4. e) Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,

İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(2) Suçun;

  1. a) Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
  2. b) Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
  3. c) Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
  4. d) Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,
  5. e) Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
  6. f) Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
  7. g) Büyük veya küçük baş hayvan hakkında
  8. h) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında, İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.

(3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve on bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.

(4)Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikayet aranmaz.

(5)Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

TCK m.143: Suçun gece vakti işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

HIRSIZLIK SUÇUNDA CEZAYI AZALTAN HALLER

Daha az cezayı gerektiren haller TCK m. 144’te düzenlenmiştir:

Hırsızlık suçunun;

  1. a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,
  2. b) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla, İşlenmesi halinde, şikayet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.

HIRSIZLIK SUÇUNDA MALIN DEĞERİNİN AZ OLMASI: TCK m.145

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hırsızlık suçu kasten işlenebilen bir suçtur, taksirle işlenemez. Ancak doğrudan kast yeterli değildir, failde ayrıca kendisine veya başkasına yarar sağlama amacıyla hareket etmesi gerekir.

HIRSIZLIK SUÇUNDA GÖNÜLLÜ VAZGEÇME VE ETKİN PİŞMANLIK

             Hırsızlık suçunda gönüllü vazgeçme ve etkin pişmanlık halleri düzenlenmiştir.

  • TCK m. 168 hükmü düzenlemesine göre eğer fail, mağdurun malvarlığında oluşan zararı tazmin ederse etkin pişmanlık hükmünden yararlanabilir.
  • TCK m.36’ya göre fail, icra hareketleri tamamlanmadan kendi isteğiyle suçu işlemekten vazgeçer veya icra hareketleri tamamlanmış olsa bile suçun tamamlanmasına engel olursa gönüllü vazgeçme hükümlerinden yararlanabilir.

Emsalnaz Gürbüz

HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48