Karar verilmemesi kararı ile davanın takipsiz kalması kararı bazı yönlerden benzer görünse de aralarında önemli farklar vardır. Bu farklar özellikle hukuki sonuçları ve mahkemenin davayı ele alış biçimi açısından önemlidir. Bu iki karar arasındaki temel farklar şunlardır:

1. Kararın Gerekçesi:

– Karar Verilmemesi Kararı:
– Bu karar, davanın devamına ilişkin hukuki bir sebep kalmadığında verilir. Örneğin, taraflar arasındaki uyuşmazlık çözüldüğünde, davacı talebini geri çektiğinde veya mahkemenin başka nedenlerle esas hakkında karar vermesine gerek kalmadığında mahkeme bu kararı verir.
– Mahkeme, uyuşmazlığın çözülmesi gereksiz hale geldiğinden davanın esasına ilişkin bir inceleme yapmaz.

– Davanın Konu Dışı Kalması:
– Davanın konusu olan uyuşmazlığın dava açıldıktan sonra ve yargılama devam ederken sona ermesi halinde dava konusu dışı kalır. Örneğin, davaya konu olan bir borcun ödenmesi veya dava sürecinde tarafların davaya konu olan bir mülkiyet hakkı konusunda anlaşmaya varmaları halinde dava konusuz kalır.
– Davanın konusuz kalması, uyuşmazlığın mahkemeye gitmeden veya yargılama sırasında çözüldüğü anlamına gelir.

2. Yargılama Süreci:

– Kararsızlık Kararı:
– Mahkeme esas hakkında bir inceleme yapmaz ve uyuşmazlığın çözümüne ilişkin bir karar vermez. Bu durumda mahkeme yargılama sürecini kısa sürede sonlandırır.
– Davanın esas hakkında bir değerlendirme yapmadan sona ermesi.

– Davanın Konusuz Kalması:
– Mahkeme davanın esas hakkında bir değerlendirme yapmadan sona ermesine karar verir. Davanın açılmasına neden olan uyuşmazlık kendiliğinden çözüldüğü için mahkeme davaya devam edilmesine gerek olmadığına karar verir.
– Davanın konusuz kalması nedeniyle sona ermesi, ancak mahkemenin bu durumun dava açıldıktan sonra gelişen olaylar nedeniyle meydana geldiğini kabul etmesidir.

3. Sonuçlar:

– Kararsızlık Kararı:
– Mahkemenin karar vermediği durumdur. Bu nedenle, davanın konusu ile ilgili olarak taraflardan birinin haklılığı veya haksızlığı konusunda karar verilmez.

– Dava tamamen sona erer, ancak esas hakkında karar verilmediği için taraflar yeni delil ve gerekçelerle yeni bir dava açabilirler.

– Dava Konusuz Hale Gelir:
– Uyuşmazlık yargılama sürecinde sona erdiği için mahkeme esas hakkında karar vermeye gerek kalmadan davayı sonlandırır.

– Dava konusuz hale gelirse, davacı aynı konu ile ilgili olarak tekrar dava açamaz, çünkü uyuşmazlık yargılama sürecinde çözülmüştür.

4. Yargılama Giderleri:

– Karar Vermek İçin Sebep Olmadığına Karar:
– Yargılama giderleri somut olayın koşullarına göre belirlenir. Genellikle davayı açan taraf yargılama giderlerini karşılamak zorunda kalabilir. Ancak bu mahkemenin takdirindedir.

– Dava Konusuz Kalırsa:
– Dava konusuz kalırsa yargılama giderleri uyuşmazlığın sona erme biçimine göre belirlenir. Örneğin davalı yargılama sırasında borcunu öderse yargılama giderlerinden sorumlu tutulabilir. Uyuşmazlık tarafların anlaşmasıyla sona ererse giderler taraflara bırakılabilir.

5. Hukuk Yollarına Başvuru:

– Karar Verme Nedeni Olmadığına Dair Karar:
– Bu kararlar istinaf ve temyiz gibi hukuki yollara tabidir. Taraflar bu kararı hukuki yollara götürebilir ve kararın hukuka uygun olup olmadığını tartışabilirler.

– Dava Konusuz Kalırsa:
– Davanın konusuz kalmasına karar verilirse taraflar hukuki yollara başvurabilirler. Ancak uyuşmazlık genellikle çözüldüğü için davanın esasına ilişkin bir inceleme yapılmaz.

Sonuç:
Mahkemenin artık dava hakkında karar vermesine gerek kalmadığı durumlarda karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilirken, davanın terkine dair karar, taraflar arasındaki uyuşmazlığın yargılama sürecinde sona ermesi nedeniyle verilir. Her iki durumda da dava sona erer, ancak dava konusuz hale gelirse uyuşmazlık ortadan kalkar ve aynı konuda yeni bir dava açılamaz. Karar verilmesine yer olmadığı durumlarda, davanın esasına ilişkin karar verilmediği için yeni bir dava açılabilir.