HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN: 0 541 485 92 48
Kadına Yönelik Şiddet Nedir?
1993 Tarihli BM Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Bildirgesinde kadına yönelik şiddet “ ister kamusal, ister özel yaşamda meydana gelsin, kadınlara cinsel, fiziksel, psikolojik acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan cinsiyete dayalı bir eylem uygulama ya da bu tür eylemlere tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma” olarak tanımlanmıştır.
4321 Sayılı Ailenin Korunmasına İlişkin Kanun
1998 yılında kabul edilmiştir. Bu kanun eşleri, çocukları ve aynı çatıda altında yaşayan aile bireylerini kapsıyordu.
Şiddetle Mücadelede Dönüm Noktası/ Nahide Opuz / Türkiye Davası
Nahide Opuz evlendikten sonra 3 yıl boyunca öz annesiyle birlikte eşi H.O.’nun şiddetine maruz kalmıştır. Bu şiddet, darp, bıçaklı saldırı ve arabayla ezme girişimine kadar varmıştır. Nahide Opuz her seferinde karakola, savcılığa başvurmasına rağmen H.O. hakkında delil yetersizliği gerekçesiyle hiçbir yaptırım uygulanmamıştır. H.O. daha sonra iki kez göz altına alınmış ve tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştır. Nahide Opuz ve annesi çaresiz kalmaları sebebiyle yaşadıkları şehri terk etmeye karar vermişler fakat H.O. kaçmakta oldukları aracın önünü keserek kayınvalidesini öldürmüştür. Bu sebeple H.O. hakkında 2002 yılında kamu davası açılmıştır. Dava 2008 yılında sonuçlanmış bu arada Nahide Opuz H.O.’dan boşanmıştır. 25 yıl 10 ay hapis cezası alan H.O. 2008’de kararla birlikte serbest bırakılmıştır. Serbest kalmasıyla birlikte H.O.’dan tehdit almaya devam eden OPUZ AİHM’e başvurmuştur. AİHM, tarihinde ilk defa aile içi şiddete karşı vatandaşını koruyamadığı gerekçesiyle bir devleti mahkum etmiştir. Bu karar üzerine 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kurulmuştur.
Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi, bilinen adıyla İstanbul Sözleşmesi, 6284 sayılı Kanun çalışmalarıyla aynı döneme denk gelince birlikte değerlendirilmiştir. İstanbul Sözleşmesi 40 ülke tarafından imzalanmıştır. Türkiye 12 Mart 2012’de sözleşmeyi onaylayan ilk ülkedir, sözleşmenin ülkemizde yürürlüğe girdiği tarih ise 1 Ağustos 2014’tür. 8 Mart 2012’de Dünya Kadınlar Günü’nde 6284 Sayılı Kanun’un kabul edildiği duyurulmuştur.
6284 SAYILI “AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN”
Kanun, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirleri düzenlemektedir.
Aile Mahkemeleri bu yasadan faydalanılması için herhangi bir delil aramamaktadır. 6284 sayılı yasa dayanak gösterilerek tedbir talep edilmesi yeterlidir.
Kanun Kapsamında Öngörülen Haklar Nelerdir?
1-Sığınak talep etme hakkı: Şiddete uğrayan mağdur, acil olarak evi veya yakınlarının evi dışında kalacak güvenli bir yere ihtiyacı varsa bu durumda, kendisi ve çocukları için bulunduğu şehirde veya başka bir şehirde uygun bir barınma yeri isteyebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Kaymakamlık/Valilik, Aile Mahkemeleri
2-Geçici koruma (yakın koruma) altına alınmayı talep etme hakkı: Mağdur, şiddet uygulayan ya da uygulama ihtimali olan kişinin zarar vermesinden endişe ediyorsa, dışarı çıktığında, işe giderken vb. kendisine eşlik edecek bir polisin görevlendirilmesini isteyebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Kaymakamlık/Valilik, Aile Mahkemeleri
3-Uzaklaştırma isteme ve yaklaşmasının engellenmesini talep etme hakkı: Mağdur, şiddet uygulayan kişiyi birlikte yaşadığı ortak konuttan uzaklaştırabilir, karar süresi içerisinde bu konuta, işyerine çocuğunun okuluna ve kendisine yaklaşmasını engelleyebilir ve kendisi bu konutta yaşamaya devam edebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Aile Mahkemeleri
4-Şiddet uygulayanın rahatsız etmesinin engellenmesini isteme hakkı: Mağdur, şiddet uygulayanın kendisine telefon, mail, sosyal medya veya herhangi bir yöntemle ulaşmasının engellenmesini isteyebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Aile Mahkemeleri
5-Adresinin gizlenmesini isteme hakkı: Mağdur, can güvenliği tehdit altındaysa veya şiddet uygulayandan kaçıyorsa, kimlik ve adres bilgilerinin tüm resmi kayıtlarda gizlenmesini isteyebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Aile Mahkemeleri
6-Kimlik ve ilgili bilgilerin değiştirilmesini isteme hakkı: Mağdur, can güvenliği tehdit altında ise, kimlik bilgilerinin değiştirilmesini ve kendisine yeni bir ad- soy ad verilmesini isteyebilir.
Başvurulacak yerler: Başvuru mümkünse avukat aracılığı ile doğrudan Aile Mahkemesi’ne yapılmalıdır.
7-Şiddet uygulayanın silahını polise teslim etmesini isteme hakkı: Mağdır, şiddet uygulayanın ya da şiddet uygulama tehlikesi bulunan kişinin silahını polise teslim etmesini isteyebilir.
Başvurulacak yerler: En yakın karakol, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Cumhuriyet Başsavcılıkları, Aile Mahkemeleri
8-Mağdur çocukların geçici velayetini isteyebilir ve çocuk için tedbir nafakası talep edebilir.
Başvurulacak yerler:Aile Mahkemesi’ne başvurulmalıdır.
9-Mağdur kendisi ve çocuğu için geçici maddi yardım talep edebilir.
Başvurulacak yerler: Kaymakamlık, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğü, Aile Mahkemeleri
10-Oturulan eve aile konutu şerhi konulmasını isteme hakkı: Mağdur, eşiyle oturduğu evin tapusu eşinin üzerine ise Tapu Müdürlüğüne gidip eve aile konutu şerhi koydurabilir.
Başvurulacak yerler: Tapu Müdürlükleri, Tapu Müdürlüğü reddettiğinde Aile Mahkemeleri
11-Genel sağlık sigortasından faydalanma hakkı: Mağdur sigortalı değilse dahi sigortalı sayılabilecektir.
Başvurulacak yerler:Otomatik yapılan bir işlemdir.
BAŞVURU NASIL YAPILIR?
Başvuru dilekçesi mağdura en yakın yerdeki nöbetçi aile mahkemesine verilir. Dilekçe, Cumhuriyet Savcılıklarına, karakola, kaymakamlıklara, ŞÖNİM’lere de verilebilir. Ancak bu durumda dilekçenin Aile Mahkemesi’ne ulaştırılması zaman alacağından doğrudan Aile Mahkemesi’ne başvurmak daha hızlı sonuç alınmasını sağlayacaktır.
Başvuru Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Çok acil bir durum söz konusu değilse mutlaka öncesinde avukatla görüşülmelidir. Mağdurun avukata ödeme yapacak maddi gücü mevcut değilse bulunduğu ildeki baronun adli yardım barosuna başvurmalıdır. Baro bu başvuruyla birlikte ikametgah belgesi, fakirlik belgesi, kimlik fotokopisi talep eder.
Başvuru yazılı olarak yapılmalıdır. Başvurunun yanıtı sözlü olarak veriliyorsa itiraz edilmeli, yanıtın mutlaka yazılı olarak verilmesi istenmelidir.
Başvuru karakola yapıldıysa söylenen tüm hususların tutanağa geçip geçmediğinin kontrolü sağlanmalı, tutanak imzalanmadan önce mutlaka okunmalı, söylenmemiş sözler tutanakta bulunuyorsa tutanağın değiştirilmesi istenmelidir. Başvurunun bir kopyası karakolda, bir kopyası mağdurda olmak üzere iki kopyası bulunmalıdır. Mağdur poliste kalacak kopyaya, polisin alındı yazarak ismiyle imzalamasını istemeli, ayrıca bir evrak kayıt numarası istemeli, evrak kayıt numarasını da kendisinde kalan kopyanın üzerine yazmalıdır. Evrak kayıt numarası, mağdura işlemleri takip etme imkanı sağlayacaktır.
Mağdurun vücudunda darp izleri varsa mutlaka hastaneye sevk edilerek darp raporu alması sağlanmalıdır.
KORUMA TEDBİRLERİNİN İHLALİ
Koruma tedbirlerinin ihlal edilmesi durumunda dilekçe ile savcılığa ya da kararı veren mahkemeye başvurarak şiddet uygulayanın hangi tarihte, hangi saatte ne şekilde kararı ihlal ettiğini mümkünse delilleri ile birlikte bildirmelidir. Bildirim yapıldığı takdirde şiddet uygulayan kişi 3 ila 10 gün arasında hapis cezası alacaktır ve bu hapis cezası alternatif yaptırıma dönüştürülememektedir. Kararın birden fazla kez ihlal edilmesi durumunda hapis cezasının süresi de artacaktır.
ŞİDDET ÖNLEME VE İZLEME MERKEZLERİ
6284 sayılı kanun ile kurulmuştur. Mağdurlar, kanun kapsamındaki tüm haklarına ulaşmak için günün her saatinde ŞÖNİM’lere başvurabilirler. ŞÖNİM’ler ayrıca kadının iş bulmasına, meslek edinmelerine de yardımcı olurlar.
Stj. Av. Rumeysa Özge Uzkan
HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN: 0 541 485 92 48