Çalışma hayatında önemli bir yere sahip olan grev hakkı, işçilerin çalışma koşullarını ve haklarını geliştirmek için kullandıkları bir araçtır. Fakat grev türleri ve yasal çerçeveye uygunluk açısından farklılıklar gösterebilir. Bu yazıda, kanuni grev ve kanun dışı grev arasındaki farkları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Kanuni Grev Nedir?
6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda tanımlı olan kanuni grev, işçilerin, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşmaya varılamaması halinde, ekonomik ve sosyal haklarını korumak ve geliştirmek amacıyla, yasal prosedüre uygun olarak yaptıkları grev türüdür. Kanuni grevin gerçekleşmesi için bazı şartlar gereklidir:
- Mesleki Amaç: Grev, mesleki bir amaç gütmeli ve işçilerin çalışma koşullarını ve haklarını geliştirmeye yönelik olmalıdır.
- Yasal Prosedür: Grev kararı, sendikanın genel kurulu veya yetkili organı tarafından oylanarak alınmalıdır. Greve başlamadan önce yasal bildirimde bulunulması ve soğutma süresi beklenmesi gerekir.
- Yasaklama Olmaması: Grev yapılacak işyerinde grev yasağı veya engeli bulunmamalıdır.
- Grev Engellerinin Bulunmaması: Grev oylaması, grev ertelemesi veya mahkeme kararı gibi grev engelleyici durumlar olmamalıdır.
- Kanuni greve katılan işçiler, grev süresince ücret alamazlar.
- Grev sona erdiğinde işçiler, işlerine eski hak ve koşullar altında geri dönerler.
- Grev sırasında işyerinde meydana gelen maddi zararlar, greve katılan işçiler ve işveren arasında orantılı olarak paylaştırılır.
Kanun Dışı Grev Nedir?
Kanun dışı grev ise, yasal prosedüre uygun olarak yapılmayan veya grev yasağı bulunan bir işyerinde yapılan grev türüdür. Kanun dışı grevin bazı örnekleri şunlardır:
- Yasal bildirim yapılmadan veya soğutma süresi beklenmeden yapılan grevler
- Grev oylaması yapılmadan veya gerekli çoğunluk sağlanmadan yapılan grevler
- Kamu hizmetlerinde veya hayati öneme sahip işletmelerde yapılan grevler
- Siyasi amaçlı veya dayanışma grevleri
Kanun Dışı Grevin Nedenleri:
- Kanun dışı greve katılan işçiler, işverenin iş sözleşmelerini feshetme ve tazminat talep etme hakkına sahiptir.
- Grev sırasında işyerinde meydana gelen maddi zararlar, greve katılan işçiler tarafından karşılanmak zorundadır.
- Kanun dışı greve katılanlar hakkında cezai yaptırımlar da uygulanabilir.