Boşanma süreci, evlilik birliği süresince edinilen malların paylaşımı konusunda önemli ve karmaşık bir süreçtir. Türkiye’de mal paylaşımı, evlilik sırasında uygulanan mal rejimlerine göre belirlenir. Mal rejimleri, boşanma sırasında mal paylaşımının nasıl yapılacağını belirler. Bu yazıda, mal rejimlerini, mal ayrılığı ve edinilmiş mallara katılma rejimlerini detaylı bir şekilde inceleyerek, mal paylaşımının nasıl gerçekleştirildiğini açıklayacağız.
1. Mal Rejimleri: Temel Kavramlar
Mal rejimleri, evlilik birliği sırasında eşlerin malvarlıklarının nasıl yönetileceğini ve paylaşılacağını belirleyen yasal düzenlemelerdir. Türkiye’de üç ana mal rejimi bulunmaktadır:
a. Mal Ayrılığı Rejimi
Mal ayrılığı rejiminde, eşlerin malvarlıkları birbirinden bağımsız olarak yönetilir. Bu rejim altında:
- Kişisel Mülkiyet: Eşlerin malvarlıkları tamamen ayrıdır. Her eş, kendi malvarlığını bağımsız olarak yönetir ve boşanma halinde kişisel malların paylaşımı yapılmaz.
- Borçlar: Her eş, kendi borçlarından sorumludur. Ortak borçlar, mal paylaşımı sürecinde dikkate alınabilir.
Mal ayrılığı rejimi, genellikle eşlerin malvarlıklarının tamamen bağımsız olarak yönetilmesi ve paylaşılmaması gereken durumlar için tercih edilir.
b. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Edinilmiş mallara katılma rejimi, Türkiye’de en yaygın olarak uygulanan mal rejimidir. Bu rejimde:
- Edinilmiş Mallar: Evlilik süresince elde edilen mallar ortak olarak kabul edilir. Eşler, evlilik süresince elde edilen gelirler, iş yerindeki kazançlar, ortak konut ve araçlar gibi malları paylaşır.
- Kişisel Mallar: Evlilik öncesi sahip olunan mallar, miras yoluyla edinilen mallar ve kişisel olarak edinilen mallar kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşılmaz.
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin ortak katkılarını ve mal paylaşımını adil bir şekilde sağlamayı amaçlar.
c. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, mal ayrılığı ile edinilmiş mallara katılma rejimi arasında bir denge sağlar. Bu rejimde:
- Ortak Mallar: Evlilik süresince edinilen belirli mallar paylaşılır. Kişisel mallar, paylaşım dışı bırakılır.
- Kişisel Mallar: Eşlerin kişisel malları ayrı tutulur ve paylaşım dışında kalır.
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, ortak malların paylaşımı ile kişisel malların ayrımını dengeler.
2. Boşanma ve Mal Paylaşımı
Boşanma sürecinde mal paylaşımı, uygulanan mal rejimine göre yapılır. Her mal rejiminin boşanma sürecindeki etkilerini ve paylaşım şekillerini detaylı olarak inceleyelim:
a. Mal Ayrılığı Rejimi ve Boşanma
Mal ayrılığı rejiminde, boşanma sürecinde mal paylaşımı yapılmaz. Eşlerin malvarlıkları, boşanma sırasında tamamen bağımsız olarak kalır. Eşler, boşanma sonrası kendi malvarlıklarını yönetmeye devam ederler ve ortak malların paylaşımı söz konusu değildir. Ancak, ortak borçlar varsa, bu borçların nasıl ödeneceği konusunda anlaşmaya varılması gerekebilir.
b. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Boşanma
Edinilmiş mallara katılma rejiminde, boşanma sürecinde edinilmiş malların paylaşımı gerçekleştirilir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Edinilmiş Malların Paylaşımı: Evlilik süresince elde edilen mallar, eşit olarak paylaşılır. Örneğin, ortak konut, araçlar, iş yerindeki kazançlar bu kategoriye girer.
- Kişisel Malların Ayrımı: Evlilik öncesi sahip olunan mallar, miras yoluyla edinilen mallar ve kişisel olarak edinilen mallar kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşım dışıdır.
- Değerleme: Edinilmiş malların değeri belirlenir ve bu değerler doğrultusunda eşit bir paylaşım yapılır. Taşınmazlar, taşınır mallar ve mali varlıkların değerlemesi yapılır.
c. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi ve Boşanma
Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde, boşanma sürecinde belirli ortak malların paylaşımı yapılır. Bu rejimde:
- Ortak Malların Paylaşımı: Evlilik süresince edinilen belirli mallar paylaşılır. Bu malların değeri belirlenir ve eşit olarak paylaşılır.
- Kişisel Malların Korunması: Kişisel mallar, paylaşım dışında kalır ve her eşin kişisel mülkiyetinde kalır.
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, ortak malların paylaşımını ve kişisel malların korunmasını dengeler.
3. Mal Paylaşımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Mal paylaşımı sürecinde adil ve dengeli bir paylaşım sağlamak için dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
a. Malvarlığının Doğru Tespiti ve Değerlemesi
Mal paylaşımında adil bir dağılım sağlamak için malvarlığının doğru bir şekilde tespit edilmesi ve değerlemesi yapılmalıdır. Bu süreçte:
- Taşınmaz ve Taşınır Mallar: Gayrimenkuller, araçlar, mobilyalar gibi malların değerlemesi yapılır.
- Mali Varlıklar: Banka hesapları, hisse senetleri ve diğer finansal varlıkların değerleri belirlenir.
- Borçlar: Ortak borçların paylaşımı da göz önünde bulundurulur.
b. Eşlerin Katkıları ve İhtiyaçları
Eşlerin mal paylaşımı sırasında katkıları ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır:
- Finansal Katkılar: Eşlerin evlilik süresince sağladığı maddi katkılar değerlendirilir.
- Ev İçi Katkılar: Ev işlerine ve çocuk bakımına yapılan katkılar dikkate alınabilir.
- Gelecekteki İhtiyaçlar: Eşlerin gelecekteki mali ve sosyal ihtiyaçları göz önünde bulundurulur.
c. Anlaşmalı ve Mahkeme Kararıyla Yapılan Paylaşımlar
Mal paylaşımında anlaşmalı çözümler, genellikle daha az stresli ve daha hızlı sonuçlanır. Eşler arasında anlaşma sağlanabilir ve bu anlaşma mahkeme tarafından onaylanabilir. Anlaşma sağlanamazsa, mahkeme mal paylaşımını karar verirken:
- Adil ve Dengeli Dağılım: Mahkeme, eşlerin haklarını koruyarak adil ve dengeli bir dağılım yapar.
- Özel Durumlar: Eşlerin katkıları, ihtiyaçları ve diğer kişisel durumlar dikkate alınır.
Boşanma sürecinde mal paylaşımı, mal rejimlerine göre belirlenen kurallara göre yapılır. Mal ayrılığı, edinilmiş mallara katılma ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimleri, boşanma sırasında mal paylaşımının nasıl gerçekleştirileceğini belirler. Her rejimin boşanma sürecindeki etkilerini ve paylaşım şekillerini doğru bir şekilde anlamak, adil ve dengeli bir mal paylaşımı sağlamaya yardımcı olabilir. Yasal destek almak ve mal paylaşımını profesyonel bir şekilde yürütmek, bu sürecin daha sorunsuz ve adil bir şekilde tamamlanmasına katkıda bulunur.