Sözleşmenin Hata, Hile ve Korkutma Sebebiyle Geçersizliği

Sözleşmeler, iki veya daha fazla taraf arasında hak ve yükümlülükler yaratan, irade beyanlarının karşılıklı olarak kabul edilmesiyle oluşan hukuki işlemlerdir. Taraflar, sözleşme özgürlüğü çerçevesinde, yasalara aykırı olmamak kaydıyla istedikleri şartları kararlaştırabilirler. Ancak bazı durumlarda, tarafların iradesi sakatlanarak, gerçek ve hür bir rızaya dayalı olmayan sözleşmeler ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda sözleşmenin geçersizliği gündeme gelir.

Hata, hile ve korkutma irade sakatlıklarının üç temel şeklini oluşturur. Bu blog yazısında, bu üç kavramı ayrıntılı olarak inceleyecek ve sözleşmenin geçersizliğine yol açma durumlarını ele alacağız.

Hata: Hata, bir sözleşmenin kurulması sırasında tarafların, sözleşmenin esaslı unsurları hakkında yanlış bir kanaate sahip olmasıdır. Bu yanlış kanaat, sözleşmenin niteliği, içeriği, konusu, tarafları veya edimleri ile ilgili olabilir.

Hatanın sözleşmenin geçersizliğine yol açması için belirli şartların sağlanması gerekir. Bunlar:

  • Hatanın esaslı olması:Hata, sözleşmenin temel unsurlarını kapsamalı ve tarafların bu unsurları farklı şekilde algılamaları sözleşmenin yapılmasını etkileyecek şekilde önemli olmalıdır.
  • Hatanın ayırt edilebilir olması:Hata, makul bir kişi tarafından kolayca fark edilebilecek bir nitelikte olmalıdır.
  • Hatanın kusursuz olması:Hata, taraflardan birinin kusurundan kaynaklanmamalıdır.

Hile: Hile, bir tarafın aldatıcı davranışlar kullanarak diğer tarafı yanlış bir kanaate sürüklemesi ve bu sayede sözleşmeyi kabul etmesini sağlamasıdır. Aldatma, sözlü veya yazılı bir şekilde olabilir.

Hilenin sözleşmenin geçersizliğine yol açması için belirli şartların sağlanması gerekir. Bunlar:

  • Aldatıcı davranışın kasıtlı olması:Aldatıcı davranış, karşı tarafı yanıltmak ve sözleşmeyi kabul etmesini sağlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılmalıdır.
  • Aldatıcı davranışın etkili olması:Aldatıcı davranış, karşı tarafı yanlış bir kanaate sürükleyecek ve sözleşmeyi kabul etmesini sağlayacak şekilde etkili olmalıdır.

Korkutma: Korkutma, bir tarafın şiddet tehdidi veya ağır zarar tehdidi kullanarak diğer tarafı sözleşmeyi kabul etmeye zorlamasıdır. Tehdit, maddi veya manevi olabilir.

Korkutmanın sözleşmenin geçersizliğine yol açması için belirli şartların sağlanması gerekir. Bunlar:

  • Tehditin hukuka aykırı olması:Tehdit, ceza kanunu veya diğer yasalara aykırı bir nitelikte olmalıdır.
  • Tehditin ciddi olması:Tehdit, karşı tarafta gerçek bir korku ve endişe uyandıracak şekilde ciddi olmalıdır.
  • Tehditin etkili olması:Tehdit, karşı tarafı sözleşmeyi kabul etmeye zorlayacak şekilde etkili olmalıdır.

Hata, hile ve korkutma sonucu oluşan sözleşmeler geçersizdir. Geçersiz sözleşme, sanki hiç kurulmamış gibi hüküm ifade eder. Bu nedenle, geçersiz sözleşmeden doğan hak ve yükümlülükler ortadan kalkar.

Geçersizliği ileri süren taraf, bir yıl içinde dava açmak zorundadır. Aksi takdirde, sözleşmeyi onamış sayılır.