BAŞVURU
“Sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişi” gerçek veya tüzel kişi olarak genellikle “sigorta ettirendir. “Sigorta ettiren”, sigorta sözleşmesini akdeden kişidir. Sigorta sözleşmesi ile menfaati güvence altına alınan, başka bir anlatımla sigorta korumasından yararlanan kimse “sigortalı” olarak ifade edilmektedir. Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişidir. Sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişinin “sigortalı” olarak anlaşılması gerekmektedir. Ancak sorumluluk sigortalarında her ne kadar sigortalının menfaati koruma altına alınmakta ise de Türk Ticaret Kanunu’nun 1478. maddesinde zarar gören üçüncü kişilerin de sigortacıya karşı doğrudan doğruya talep hakkı düzenlenmiştir. Sigortalının komisyona doğrudan başvurusu esastır. Ancak sigortalının kendisini etmek üzere bir avukata vekalet vermesi de pekâlâ mümkündür. Komisyona başvuru sırasında başvuru ücreti alınmaktadır. Başvuru ücreti uyuşmazlığa konu olan miktara göre değişiklik göstermektedir.
Uyuşmazlık miktarı;
5.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda 200 TL
5.001- 10.000 TL arası uyuşmazlıklarda 450 TL
10.001-30.000 TL arası uyuşmazlıklarda 650 TL
30.001 TL ve üzeri uyuşmazlıklarda ise başvuru ücreti uyuşmazlık tutarının %1,5’idir (en az 650 TL olmak üzere)
Uyuşmazlık başvurularında, başvuru formu, uyuşmazlığa ilişkin bilgi ve belgeler ile başvuru ücretinin yatırıldığına dair belgenin yer alması gerekmektedir. Uyuşmazlığa ilişkin dosya bu konudaki uzmanlığına göre ilgili raportöre havale edilmektedir.
ÖN İNCELEME
Sigortacılık yapan kuruluşla uyuşmazlığa düşen kişinin Komisyona başvurusu, öncelikle raportör tarafından incelenmektedir. Raportör incelemesi, başvurunun şekli şartları taşıyıp taşımadığına ilişkindir. Raportörler en geç on beş gün içinde incelemelerini tamamlamak zorundadır. Yapılan ön inceleme sonucunda dosyanın Komisyon tarafından değerlendirmeye alınamayacağı anlaşılırsa durum ilgiliye derhal bildirilerek başvuru ücretinin yüzde doksanı başvuru sahibine iade edilmektedir. (Aynı şekilde raportör incelemeye başlamadan önce başvurunun geri çekilmesi halinde de başvuru ücretinin yüzde doksanı iade edilmektedir.) Ön incelemeyi tamamlayan raportör uyuşmazlığın bilgi ve belge eksikliğinden kaynaklandığını tespit etmesi halinde, durumu taraflara bildirmekte ve taraflara bilgi vermek kaydıyla dosyayı kapatmaktadır. Bu durumda, başvuru ücretinin yüzde ellisi başvuru sahibine iade edilmektedir.
HAKEM ATAMASI
Hakemler, Komisyon tarafından sigorta hakem listesinden seçilmektedir. Dosya, konusuna göre hayat veya hayat dışı sigorta grubuna göre sınıflandırıldıktan sonra hakem seçimi, genel listeden sıra usulüne göre yapılmaktadır. Sıra usulünde sigorta hakemlerinin uzmanlık alanları esas alınmaktadır. Seçilen sigorta hakemi mücbir nedenler ve umulmayan haller hariç olmak üzere görevi reddedemez.
YARGILAMA SÜRECİ
SK’da hüküm bulunmayan hallerde HMK hükümlerinin sigortacılıktaki tahkim hakkında kıyasen uygulanacağı düzenlenmiştir. Hakemler, taraflar aksini kararlaştırmadıkları sürece, uyuşmazlığın esasına Türk maddi hukuk kurallarını uygulamaktadırlar. Hakemler, sadece kendilerine verilen dosya/evrak üzerinden karar vermekle birlikte hakemlerin duruşma yapmalarına bir engel bulunmamaktadır. (Uygulamada genellikle duruşma yapılmaktadır). Hakem veya hakem kurulu çözümü hukuk dışında özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verebilmektedir. Bilirkişiler de liste usulü ile seçilmektedir.
HAKEM KARARLARI
Hakemler, Komisyon tarafından görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç dört ay içinde karar vermelidirler. Aksi halde, uyuşmazlık yetkili mahkemece çözümlenmektedir. Ancak dört aylık süre, tarafların -tahkim süresi içinde yapacakları- açık ve yazılı muvafakatleriyle uzatılabilmektedir. Hakem kararları verildiği anda icra edilebilir nitelik kazanmaktadır. Talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir. Hakem, kararını Komisyon müdürüne tevdi etmektedir. Tevdi ile hakemlik görevi sona ermektedir.
KANUN YOLLARI
Sigorta tahkim komisyonunun kararları için kanunda iki dereceli kanun yolu öngörülmektedir.
Öncelikle 8.000,00-TL’nin altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir.
8.000,00-TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlara itiraz edilebilir (1 defaya mahsus) ve edilen itiraz üzerine komisyon tarafından verilen kararlar kesindir. İtiraz kararın bildirildiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde yapılmalıdır. (Başvuru formu ve itiraz başvuru ücreti ile birlikte)
107.000,00-TL üzerindeki uyuşmazlıklara ilişkin komisyon tarafından verilen kararlar temyiz edilebilir. Temyiz süresi HMK’nın 361. maddesi gereğince bir aydır. Hakem kararlarının Yargıtay tarafından bozulması durumunda, eski hakemler veya Komisyon tarafından seçilecek yeni hakemler tarafından yargılama devam etmekte ve yeni bir tahkim süresi belirlenmektedir. Hakemler bozma kararına karşı direnememektedirler.