Geçit hakkı, bir taşınmazın, geçiş imkânı olmayan veya sınırlı olan malikinin, komşu taşınmazlar üzerinden geçerek bir yol veya ana yola erişim sağlayabilmesi amacıyla talep ettiği bir haktır. Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesine göre, bu hak, ihtiyaç halinde ve belirli şartlar altında kullanılabilir. Ancak bu hakkı talep eden kişilerin, taşınmazın tapusuna sahip olmaları gerekliliği hukuki açıdan önemli bir noktadır.
Tapu Tahsis Belgesi Nedir?
Tapu tahsis belgesi, özellikle gecekondu bölgelerinde mülkiyetin geçici olarak tahsis edilmesi amacıyla düzenlenen bir belgedir. Bu belge, kişiye, taşınmazın üzerinde kullanım ve oturma hakkı tanır, ancak bu, tapuya sahip olduğu anlamına gelmez. Tapu tahsis belgesi, tapu niteliğinde olmadığı gibi, mülkiyet hakkı doğurmaz, dolayısıyla hukuken taşınmazın maliki olarak kabul edilmez.
Tapu Tahsis Belgesi ile Geçit Hakkı Talep Edilemez
Geçit hakkı davası açabilmek için, davayı açan kişinin ilgili taşınmazın *maliki* olması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’na göre geçit hakkı, taşınmazın mülkiyetine bağlı bir haktır ve sadece tapu sahibi olan kişiler bu hakkı talep edebilir. *Tapu tahsis belgesi*, kişiye taşınmaz üzerinde geçici kullanım hakkı sağlar; ancak bu, o kişinin taşınmazın gerçek maliki olduğu anlamına gelmediğinden, tapu tahsis belgesi sahibi bir kişi bu tür bir dava açma hakkına sahip değildir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay’ın çeşitli kararları da bu durumu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Yargıtay, geçit hakkı taleplerinde, taşınmazın tapusuna sahip olmanın şart olduğunu belirtmiştir. Tapu tahsis belgesi, geçici bir mülkiyet belgesi niteliği taşıdığı için, mülkiyet hakkı doğurmaz ve bu belgeye sahip kişilerin geçit hakkı talebinde bulunamayacağını ifade eder.
Hukuki Sonuç
Tapu tahsis belgesi sahipleri, taşınmazın gerçek maliki olmadıkları için, geçit hakkı davası açma hakkına sahip değildir. Bu durumda, geçit hakkı talebinde bulunmak isteyen kişilerin, öncelikle taşınmazın tapusunu almaları gerekmektedir. Tapu devri gerçekleştirildikten sonra, geçit hakkı talep edilmesi mümkün olabilir.
Sonuç olarak, tapu tahsis belgesi sahipleri, bu belgelerle mülkiyet hakkına sahip olmadıkları için, geçit hakkı davası açamazlar. Tapu devri tamamlanana kadar, bu tür talepler yasal olarak mümkün değildir.