Nafaka Şikayet Davası;

Nafaka Yükümlülüğünün İhlali Suçunun Oluşması İçin Gereken Koşullar;

  • İlk olarak ara karar ya da mahkeme ilamına dayanan bir nafakaya hükmedilmelidir.
  • Ödenmeyen nafaka borcuna ilişkin icra takibi başlatılmış olmalıdır.
  • Borçluya ödeme emri tebliğ edilmiş olmalıdır.(İlgili tebligatın borçluya tebliğ edilmesi gerekmektedir.)
  • Ödeme emrini tebliğ alan borçlu, buna rağmen ödeme yapmamalıdır. (nafaka borcunu yerine getirmemelidir.)
  • En az 1 aylık nafaka borcu birikmelidir. Yani icra emrinin tebliği ile icra mahkemesine şikayet tarihi arasında bir aylık nafaka borcu doğmuş olmalıdır.
  • Ödenmeyen nafaka alacağı “aylık nafaka” şeklinde olmalıdır. (Birikmiş nafaka alacağı bu kapsamda değerlendirilmez. Birikmiş nafaka alacağına ilişkin icra takibi başlatılsa dahi nafaka şikayetine başvurulamaz.)
  • Şikayet hakkı tebliğden itibaren üç ay ve her halde nafaka doğduktan itibaren bir yıl içinde kullanılmalıdır.
  • Nafaka borçlusu nafakanın kaldırılması veya azaltılması için dava açmamış olmalıdır. Eğer nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle bir dava derdest ise, tazyik hapsi bekletilir ve davanın sonuçlanmasına göre uygulanır.

 

İcra ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi gün içerisinde nafaka borcu ödenmelidir.  Bu süre içerisinde ödenmemesi halinde nafaka yükümlülüğü ihlal edilmiş olur. Nafaka icra dosyasına ödenmezse, maaş haczi yapılır. Maaş haczi nafaka miktarını karşılamaya yetmezse, malvarlığı haczedilir.Hacze rağmen nafakanın tamamı ödenmezse, icra ceza mahkemesine tazyik hapsi talebiyle şikayet yapılır. Sanık yargılamanın herhangi bir evresinde,  kararın kesinleşmesinden hatta sanığın hapsen tazyik kararının infazına başlandıktan sonra bile, nafaka borcunu ödemesi halinde (rızaen ya da maaş haczi vs.) mahkeme sanık hakkında düşme kararı verecektir.

Şikayet için borcun muaccel hale gelmesinden itibaren üç aylık sürenin geçmemesi gerekir. Bu süre şikayet davası açabilmek için hak düşürücü süredir.Nafaka alacağı, mahkeme kararı ile hükmedildiği tarihten itibaren muaccel hale gelir.

Birikmiş nafakada geçmişe dönük on yıl için icra başlatılabilir. Ancak diğer nafakalardan farklı olarak birikmiş nafaka alacağı için ceza mahkemesine şikayette bulunulamaz. Nitekim ceza şikayet süresi üç aydır.

Nafaka şikayet davası açabilmek için icra emri/ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren en az bir aylık süre geçmiş olmalıdır. Yani icra emri/ ödeme emrinin tebliği ile icra mahkemesine şikayet tarihi arasında en az bir aylık nafaka borcu doğmuş olmalıdır.

İcra emri/ ödeme emrinin tebliğinden sonra en fazla 3 ay geriye dönük nafaka alacakları talep edilebilir. Örneğin, elimizde nafaka alacakları yönünden bir ilam olduğunu varsayalım. Bu nafaka alacağını Mart ayında icraya koymuş olalım. Ağustos ayında borçlunun nafaka borcunu ödemediği takdirde yapılması gereken İcra Ceza Mahkemesinden en fazla 3 ay geriye dönük ayların toplam nafakasını istemektir. Yani bu olayda Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarına ait nafaka alacakları istenebilir. Mart ayından itibaren ödenmemiş tüm nafaka alacakları istenemez.  Çünkü İİK madde 347 gereği “Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer.” denilerek şikayet hakkının 3 aylık zamanaşımına bağlı olduğu beyan edilmiştir.

YARGITAY KARARI;

T.C. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2019/ 13774 E., 2020/99 K., 14.01.2020 tarihli ilamında “Kabule göre de; Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 19/04/2005 tarihli ve 2005/17-7 esas, 2005/37 sayılı kararında belirtildiği üzere, 5358 sayılı kanunla değişik 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesinde düzenlenen ve şikayete tabi bulunan nafaka hükmüne uymamak suçunun oluşabilmesi için, nafaka ödenmesinin kesinleşmiş bir mahkeme kararına dayanması, aylık nafakanın tahsili için icra takibine başlanılmış ve icra emrinin borçlu-sanığa tebliğ edilmiş olması, borçlunun ilamda yazılı ödeme koşullarına uymaması, aylık nafakaya hükmedilmesi halinde icra emrinin tebliği ile şikayet tarihi arasında işlemiş en az bir aylık cari nafaka borcunun bulunması, borçlu-sanık tarafından nafakanın kaldırılması veya azaltılması hususunda açılmış bir davanın bulunmaması, dava açılmış ise sonuçlanmış olması ve şikayet hakkının suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve her halde işlenmesinden itibaren 1 yıl içinde kullanılması gerekmesi karşısında, somut olayda … İcra Müdürlüğünün 2018/1261 sayılı takip dosyası ile 26/02/2016 ile 26/09/2018 tarihleri arası birikmiş tedbir ve iştirak nafaka borcu ödenmediğinden dolayı şikayette bulunulduğu, takip talebinde cari nafaka alacağı talep edilmeyip adi alacak niteliğindeki geçmiş dönem nafaka borçlarının tahsilinin talep edildiği, bu haliyle atılı suçun unsurları oluşmadığından sanığın beraatine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde, isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla gereği görüşülüp düşünüldü;” beyan ederek İcra Ceza Mahkemelerinde açılacak nafaka yükümlülüğünün ihlali suçlarının şartlarını hüküm altına almıştır.