Türkiye’de iş hayatının kaçınılmaz risklerinden biri olan iş kazaları, zaman zaman ne yazık ki ölümle sonuçlanan dramatik vakalara dönüşmektedir. Özellikle ölümlü iş kazasında durumunda hem ceza hukuku hem de tazminat hukuku yönünden işverenin sorumluluğu gündeme gelir.

İşverenin Sorumluluğu: Her Durumda Kusurlu mu?

Bir iş kazasında işverenin otomatik olarak sorumlu tutulması mümkün değildir. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işverene geniş kapsamlı yükümlülükler yüklemektedir:

 

– Risk analizi yapmak
– Koruyucu ekipman sağlamak
– İşçilere eğitim vermek
– Gözetim ve denetim sağlamak

İşverenin bu yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde, meydana gelen kazadan dolayı tam kusurlu sayılması mümkündür.

İşçinin Dikkatsizliği ve Sorumluluğun Dağılımı

İşçinin dikkatsizliği sonucu iş kazası meydana gelmişse, bu durum işverenin sorumluluğunu azaltabilir, hatta bazı istisnai durumlarda tamamen ortadan kaldırabilir.

Ancak işçinin kusuru, işverenin gerekli iş güvenliği önlemlerini alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Yargıtay’ın yerleşik içtihadına göre:

“İşçi dikkatsiz davranmış olsa bile, eğer işveren gerekli önlemleri almamışsa sorumluluktan kurtulamaz.”

İşveren Ne Kadar Ceza Alır? – Ölümlü İş Kazası Sonrası Cezai Sorumluluk

Türk Ceza Kanunu’na göre, ölümlü iş kazalarında işverenin cezası, kusur oranına göre belirlenir:

Kusur DurumuOlası Ceza
Taksirle ölüme neden olma2 yıldan 6 yıla kadar hapis
Bilinçli taksir varsa3 yıldan 15 yıla kadar hapis
Birden fazla kişinin ölümü15 yıla kadar çıkabilir

İşverenin Sorumluluktan Kurtulabileceği Haller

İşveren her ne kadar asli sorumlu gibi görünse de bazı durumlarda sorumluluktan kısmen veya tamamen kurtulabilir:

  1. İşçinin ağır kusuru
  2.  Mücbir sebepler
  3.  Tüm iş güvenliği önlemlerinin eksiksiz alınması

İşçinin Yakınlarının Hakları – Tazminat Süreci

İş kazası davası, sadece ceza ile sınırlı değildir. İşçinin ailesi, aile mahkemeleri yerine iş mahkemeleri nezdinde:

– Destekten yoksun kalma tazminatı
– Manevi tazminat
– Cenaze giderleri

Sonuç: İşverenin Hukuki Pozisyonu Nasıl Sağlamlaştırılır?

İşverenin sorumluluktan kurtulma durumu, yalnızca her türlü önleyici önlemin alınmasıyla mümkün olabilir. Aksi halde tazminat ve ceza riski kaçınılmazdır.

Bu nedenle işverenler:
– İş sağlığı ve güvenliği belgelerini tam tutmalı
– İşçileri periyodik olarak eğitmeli
– Risk değerlendirmesini güncel tutmalı
– Hukuki danışmanlık almalıdır