Boşandığında Çocuk Kimde Kalır? Çocukların Velayeti Hakkında Her Şey

Boşanma süreci, yalnızca eşlerin değil, çocukların da hayatını derinden etkileyen bir durumdur. Ebeveynler arasındaki anlaşmazlıklar, çocukların geleceğini, psikolojisini ve yaşam düzenini de şekillendirir. Boşanma kararını alan bir çiftin en önemli ve karmaşık konularından biri, çocukların kimin yanında kalacağı sorusudur. Bu yazımızda, boşanma sırasında çocukların velayetinin nasıl belirlendiği, bu konuda ailelerin ve mahkemelerin nasıl bir yol izlediği, hangi faktörlerin etkili olduğu gibi konuları detaylı bir şekilde ele alacağız.

Velayet Nedir?

Velayet, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda ebeveynlerin sahip olduğu yasal hak ve sorumlulukları ifade eder. Boşanmış ebeveynler, çocuklarının bakımından ve eğitiminin sağlanmasından sorumlu olmaya devam ederler. Ancak, çocuğun kimin yanında kalacağı, yani hangi ebeveynin fiziksel olarak çocukla birlikte yaşayacağı, “velayet” konusu ile ilgilidir.

Velayet, iki şekilde olabilir:

  1. Tek Velayet: Çocuk, yalnızca bir ebeveynin yanında kalır. Diğer ebeveyn, çocuğun eğitim, sağlık, yaşam düzeni gibi konularda bilgilendirilir ve zaman zaman görüşme hakkına sahiptir.
  2. Ortak Velayet: Çocuk, her iki ebeveyniyle de belirli zaman dilimlerinde birlikte yaşar. Ortak velayette, her iki ebeveyn de çocuğun yaşamına eşit derecede dahil olur ve birlikte kararlar alırlar.

Boşanma Davasında Çocuk Kimde Kalır?

Boşanma davalarında, çocukların kimin yanında kalacağı konusu, ailenin özel durumlarına, çocuğun yaşına, psikolojik durumuna ve ebeveynlerin birbirleriyle olan ilişkilerine bağlı olarak değişir. Mahkemeler, çocuğun en yüksek yararını gözeterek bir karar verirler.

1. Çocuğun En Yüksek Menfaati: Mahkemeler, çocuğun en iyi şekilde büyüyüp gelişebilmesi için hangi düzenin uygun olduğunu dikkate alır. Ebeveynlerin tutumları, çocukla olan ilişkileri, fiziksel ve psikolojik yeterlilikleri gibi faktörler önemlidir.

Örnek: Mehmet ve Zeynep, boşanma kararı almış bir çifttir. Zeynep, uzun yıllardır çocuğuna bakım veren, sabırlı ve sevgi dolu bir annedir. Mehmet ise daha iş odaklı bir yaşam sürmekte, çocuğuna yeterince vakit ayıramamaktadır. Mahkeme, çocuğun ruhsal ve duygusal sağlığını göz önünde bulundurarak, çocuğun annesiyle kalmasına karar verebilir.

2. Çocuğun Yaşı ve Gelişim Dönemi: Çocuğun yaşı, velayet kararlarında önemli bir rol oynar. Küçük yaşlardaki çocuklar genellikle anneyle daha fazla zaman geçirme ihtiyacı duyarlar. Ancak, çocuğun yaşına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, 0-6 yaş arasında, çocuk daha çok annesinin bakımına ihtiyaç duyar. Daha büyük yaşlarda ise çocuğun ebeveyniyle olan ilişkisi, kişisel tercihler ve ihtiyaçlar daha önemli hale gelebilir.

Örnek: Ayşe ve Ali’nin 4 yaşında bir çocukları vardır. Ayşe, çocuğu ile daha yakın bir bağ kurmuş ve onun tüm bakımını üstlenmiştir. Bu durumda, mahkeme çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, çocuğun annesiyle yaşamasına karar verebilir.

3. Ebeveynlerin İletişim Durumu ve Ebeveynlik Yetkinlikleri: Ebeveynlerin çocuk bakımındaki tutumları ve işbirliği yapma becerileri de mahkemenin kararını etkileyen faktörlerdendir. Çocukların ebeveynleriyle sağlıklı bir ilişki kurabilmesi için, ebeveynlerin birbirleriyle olan iletişimi önemlidir. Çocuk, her iki ebeveyniyle de düzenli bir şekilde görüşebilmelidir. Eğer bir ebeveynin çocukla ilgilenme konusunda yetersiz olduğu ya da psikolojik açıdan sağlıksız bir durum içinde olduğu tespit edilirse, çocuğun en iyi çıkarlarını gözetmek için o ebeveynin velayet hakkı kısıtlanabilir.

Örnek: Fatma ve Hasan, boşanmış bir çifttir. Hasan, alkol problemi nedeniyle çocuğuna yeterince bakamayacak durumda olduğunu kabul etmiştir. Mahkeme, çocuğun sağlıklı gelişimi için, çocuğun annesiyle yaşamasına karar vermiştir.

4. Çocuğun Kendi Tercihi: Çocuk, ergenlik dönemine girdiğinde (genellikle 12 yaş ve üstü) kendi tercihini dile getirebilir. Ancak, çocuğun bu tercihi tek başına karar verici bir etken olmasa da, mahkeme çocuğun yaşına ve gelişim seviyesine göre bu tercihi dikkate alır. Çocuğun kendi isteği, elbette ebeveynlerin tutumları ve genel aile durumu ile birlikte değerlendirilir.

Örnek: 14 yaşındaki Zeynep, annesiyle kalmak istemediğini ve babasıyla yaşamak istediğini ifade eder. Mahkeme, Zeynep’in duygusal ihtiyaçlarını, yaşını ve diğer faktörleri göz önünde bulundurarak, babasının yanında kalmasına karar verebilir.

5. Çocuğun Psikolojik Durumu: Çocuk, boşanma sürecinin stresinden olumsuz etkilenebilir. Mahkeme, çocuğun psikolojik sağlığını da göz önünde bulundurur. Eğer çocuğun herhangi bir ebeveyniyle kalması, onun psikolojik durumunu daha da kötüleştirecekse, farklı bir düzenleme yapılabilir.

Örnek: 7 yaşındaki Murat, boşanma sürecinde büyük bir psikolojik travma yaşamaktadır. Annesiyle kalması durumunda daha huzurlu olacağını ifade eden Murat, mahkeme tarafından annesinin yanında yaşamaya devam etmesine karar verilmiştir.

6. Ebeveynlerin Maddi Durumu ve Çocuğun İhtiyaçları: Çocuğun yaşamsal ihtiyaçları, eğitim masrafları, sağlık gibi konular da önemli rol oynar. Ancak, çocuğun bakımını üstlenen ebeveynin maddi durumu, çocuğun geleceği için belirleyici olmamalıdır. Ebeveynlerden biri, çocuğun bakımını üstlenebilecek kadar maddi olarak güçlü değilse, mahkeme çocuğun daha iyi bir yaşam standardına sahip olabilmesi için bazı düzenlemeler yapabilir.

Sonuç

Boşanma sırasında çocukların kimin yanında kalacağı, her vakada farklı dinamiklere göre şekillenir. Mahkemeler, çocuğun en yüksek yararını gözeterek karar verir. Çocukların duygusal ve psikolojik ihtiyaçları, ebeveynlerin tutumları, çocuğun yaşı ve psikolojik durumu gibi faktörler dikkate alınır. Her durumda, çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı ön planda tutulur.

Çocukların velayetinin belirlenmesinde uzlaşma, anlaşmazlıkları çözmek için önemli bir araç olabilir. Ebeveynlerin çocuklarının en iyi şekilde gelişebilmesi adına işbirliği yapması, tüm tarafların yararına olacaktır.

İçindekiler