Boşanmada Çocuklar Kimde Kalır?

Boşanma süreci, sadece eşler için değil, özellikle çocuklar için de oldukça zorlayıcı bir dönemdir. Ebeveynlerin ayrılması, çocukların duygusal dünyasında büyük bir etki yaratabilir. Çocukların en çok merak ettiği ve taraflar arasında en çok tartışılan konu ise, çocukların kimde kalacağıdır. Boşanma davasında çocuğun velayeti, yalnızca hukuki bir konu değil, aynı zamanda duygusal açıdan da son derece önemli bir meseledir. Çocukların geleceği, bakım koşulları ve psikolojik durumu, boşanma davasının merkezine yerleşen önemli unsurlardır. Bu yazıda, boşanma sırasında çocukların kimde kalacağıyla ilgili olarak Türk hukukunda nasıl bir süreç işlediğini detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Velayet Nedir?

Velayet, çocuğun bakımını, eğitimi ve sağlığı gibi önemli kararları almayı içeren bir hukuki terimdir. Ebeveynler boşandıklarında, çocuğun kimde kalacağına ve hangi eşin çocuğun bakımından sorumlu olacağına dair bir karar verilmesi gerekir. Boşanma davasında çocukla ilgili en önemli meselelerden biri velayet kararının kim tarafından verileceğidir.

Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma halinde çocuğun velayeti konusunda mahkeme bir karar verir. Bu karar, çocuğun üstün yararını gözeten bir şekilde alınmalıdır. Çocuğun bakımını üstlenecek ebeveynin, onun gelişimi için en uygun ortamı sağlayabilecek kişi olması gerekir.

2. Çocukların Hangi Durumda Kimde Kalacağına Karar Verilir?

Boşanma sırasında, çocuğun kimde kalacağına karar verirken mahkeme, çeşitli kriterleri dikkate alır. Bu kriterler, çocuğun yaşına, sağlığına, anne-baba arasındaki ilişkilere ve her iki ebeveynin çocukla ilişkilerine göre değişir. Türk hukukunda, çocuğun üstün yararı her zaman ön planda tutulur. Yani, çocuğun psikolojik, fiziksel ve duygusal gelişiminin en iyi şekilde devam edeceği ortam belirleyici faktördür.

a. Çocuğun Yaşı

Çocuğun yaşı, velayet kararının verilmesinde önemli bir faktördür. Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuğun 6 yaşına kadar olan dönemde anneyle birlikte yaşaması gerektiği kabul edilir. Bu dönemde, çocuğun anneye duyduğu bağlılık daha güçlüdür ve anne, çocuğun bakımını daha iyi üstlenebilir.

Ancak, 6 yaşından büyük çocuklar için durum daha farklıdır. 6 yaş ve sonrasında, çocuğun hangi ebeveyni tercih edeceği mahkeme tarafından da dikkate alınabilir. Özellikle 12 yaş ve üzerindeki çocuklar, mahkemeye düşüncelerini ifade edebilir ve hangi ebeveynin yanında kalmak istediklerini belirtebilir.

Örnek Durum:
Ayşe ve Mehmet boşanma davası açtılar ve 4 yaşında bir çocukları var. Mahkeme, çocuğun bakımının daha çok annesi Ayşe’nin sorumluluğunda olması gerektiğine karar verir. Bu karar, çocuğun yaşı ve bakım ihtiyacı göz önünde bulundurularak alınır. Çocuğun annesiyle yaşaması, onun duygusal gelişimi için daha uygun bulunur.

b. Çocuğun Psikolojik Durumu

Çocuğun psikolojik durumu, velayet kararını etkileyebilecek en önemli faktörlerden biridir. Ebeveynlerin arasındaki şiddet, tartışmalar ve olumsuz aile ortamları, çocuğun psikolojik sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu durum, mahkeme tarafından da dikkate alınır ve çocuğun ruhsal sağlığını tehlikeye atacak bir ortamda yaşaması engellenmeye çalışılır. Ebeveynlerden birinin çocuğa şiddet uygulaması ya da kötü muamelede bulunması durumunda, o eşin çocuğa velayet verilmesi mümkün değildir.

Örnek Durum:
Hasan ve Zeynep boşanma davası açtılar. Zeynep, boşanma sırasında, Hasan’ın çocuğa sürekli psikolojik şiddet uyguladığını iddia etti. Mahkeme, uzman psikologlardan alınan raporları dikkate alarak, çocuğun Zeynep ile kalmasına karar verdi. Çünkü Hasan’ın çocuğa verdiği zarar, onun psikolojik sağlığını tehdit ediyordu.

c. Ebeveynlerin Duygusal Bağlantısı ve İletişimi

Boşanmış ebeveynlerin çocukla olan ilişkisi de velayet kararında göz önünde bulundurulur. Bir ebeveynin, çocuğa olan ilgisi, sevgisi ve bakım konusundaki sorumluluğu mahkeme tarafından değerlendirilir. Ebeveynlerden biri, çocuğun bakımına yeterli ilgi ve özeni göstermiyorsa, mahkeme diğer eşin lehine karar verebilir.

Örnek Durum:
Büşra ve Selim boşanırken, Büşra çocuklarına çok iyi bir şekilde bakıyordu, ancak Selim, çocuklarla sadece tatillerde vakit geçiriyordu. Mahkeme, çocukların bakımına en çok katkı sağlayan eşin Büşra olduğunu belirleyerek, çocukların velayetinin Büşra’ya verilmesine karar verdi.

3. Çocuğun Görüşü ve Tercihi

Türk Medeni Kanunu, çocuğun 12 yaşına geldiğinde, mahkemeye ifade verebileceğini belirtir. Çocuk, hangi ebeveyniyle yaşamak istediğini mahkemeye bildirebilir. Ancak, çocuğun görüşü sadece tek başına karar verici bir unsur değildir. Çocuğun yaşadığı çevre, psikolojik durumu ve ebeveynleriyle olan ilişkisi, mahkeme tarafından dikkatlice değerlendirilir.

Örnek Durum:
Emre, 13 yaşında ve anne ve babası boşanma aşamasında. Mahkemede, Emre’nin hangi ebeveynin yanında kalmak istediği soruldu. Emre, annesinin yanında kalmak istediğini ifade etti. Mahkeme, Emre’nin psikolojik sağlığını koruyacak en uygun ortamın annesiyle yaşamaya devam etmesi olduğuna karar vererek, velayeti annesine verdi.

4. Velayet Kararı ve Nafaka

Velayet kararının ardından, çocuğun bakım ve eğitim masrafları da önemli bir konudur. Velayeti alan eş, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak için bir süreliğine nafaka talep edebilir. Mahkeme, çocuğun yaşam standardını ve ebeveynlerin maddi durumunu göz önünde bulundurarak nafaka miktarını belirler.

Örnek Durum:
Ahmet, boşanırken çocuğunun velayetini almıştı. Mahkeme, çocuğun eğitimi ve bakımı için Ayşe’nin de nafaka ödemesini kararlaştırdı. Bu durumda, Ahmet, çocuğun bakımına yönelik masrafları tek başına karşılamak zorunda kalmaz.

5. Sonuç: Çocuklar Kimde Kalır?

Boşanma davalarında, çocuğun kimde kalacağı, çocuğun üstün yararı gözetilerek belirlenir. Mahkeme, çocuğun yaşı, psikolojik durumu, ebeveynlerin çocuğa olan ilgisi ve ilişkileri gibi faktörleri dikkate alır. Ayrıca, çocuğun görüşü de 12 yaşından itibaren mahkemeye sorulabilir. Ancak, her durumda nihai karar, çocuğun en sağlıklı ve mutlu şekilde gelişebileceği ortamı sağlayan ebeveyn lehine verilir.

Ebeveynler arasında boşanma sürecinde çocukların velayeti konusunda anlaşmazlıklar yaşanabilir. Bu gibi durumlarda, uzman desteği almak, çocuğun psikolojik sağlığı için oldukça önemlidir. Çocuğun duygusal ve fiziksel sağlığını gözeten kararlar almak, boşanmanın her iki taraf için de olabildiğince sağlıklı bir şekilde atlatılmasına yardımcı olacaktır.