Nafaka, boşanma sonrasında eşlerden birinin diğerine maddi yardımda bulunma yükümlülüğüdür. Türk Medeni Kanunu’nda üç tür nafaka öngörülmüştür:
- Yoksulluk nafakası: Evlilik süresince ev işleri ve aile bakımı nedeniyle işgücüne katılmamış veya yeterince katılamamış olan eşin, boşanma sonrasında geçimini sağlayamaması halinde talep edebileceği nafaka türüdür.
- İştirak nafakası: Evlilik birliği sırasında eşlerin mali durumlarının birbirine yakın olması ve boşanma sonrasında da bu durumun devam etmesi halinde, yoksulluk nafakası şartlarının oluşmaması durumunda talep edilebilecek nafaka türüdür.
- Bağlantı nafakası: Evlilik birliği uzun sürmüş ve boşanma sonrasında eşlerden biri maddi ve manevi yönden diğerine bağımlı hale gelmişse, bu eşin talep edebileceği nafaka türüdür.
Nafakanın kaldırılması, belirli şartlar altında mümkündür. Bu şartlar şunlardır:
Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi: Nafaka alacaklısı, boşanmadan sonra yeniden evlenirse yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer. Ancak, yeni eşinin maddi durumu nafaka alacaklısının ihtiyaçlarını karşılayamıyorsa, nafakanın tekrar başlaması için dava açılabilir.
Nafaka alacaklısının mali durumunun düzelmesi: Nafaka alacaklısı, boşanmadan sonra çalışmaya başlar veya geliri artarsa, yoksulluk nafakasının indirilmesi veya kaldırılması için dava açılabilir.
Nafaka borçlusunun mali durumunun bozulması: Nafaka borçlusunun işini kaybetmesi veya gelirinde azalma olması halinde, nafakanın indirilmesi veya kaldırılması için dava açılabilir.
Nafaka alacaklısının evlilik birliği sırasında kusurlu davranışlarda bulunması: Nafaka alacaklısının, evlilik birliği sırasında eşine karşı zina, terk etme, şiddet gibi kusurlu davranışlarda bulunması halinde, nafakanın kaldırılması için dava açılabilir.
Çocuğun reşit olması: Nafaka, çocuğun geçimi için ödeniyorsa, çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi veya fiilen çalışmaya başlaması halinde nafaka kendiliğinden sona erer.
Nafaka alacaklısının birlikte yaşayacağı bir kimseyle birlikte yaşaması: Nafaka alacaklısı, boşanmadan sonra birlikte yaşayacağı bir kimseyle birlikte yaşamaya başlarsa yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer.
Nafaka alacaklısının ahlaksız bir hayat sürmesi: Nafaka alacaklısı, boşanmadan sonra ahlaksız bir hayat sürerse yoksulluk nafakası kaldırılabilir.
Nafakanın kaldırılması için, nafaka borçlusunun aile mahkemesine dava açması gerekir. Dava dilekçesinde, nafakanın kaldırılması için gerekçeler açıkça belirtilmelidir. Mahkeme, delilleri inceledikten sonra nafakanın kaldırılıp kaldırılmayacağına karar verir.
Nafakanın kaldırılması ile ilgili bazı önemli noktalar:
- Nafakanın kaldırılması davası, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra açılabilir.
- Nafakanın kaldırılması davası açma süresi yoktur.
- Nafakanın kaldırılması davasında taraflar avukat ile temsil edilebilirler.
- Nafakanın kaldırılması davasında mahkeme, her iki tarafın da maddi ve manevi durumlarını göz önünde bulundurarak karar verir.