HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48

Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı ile Mülkiyetin Kazanılması TMK m.713

                        Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süre ile zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilecektir. Maliki tapu kütüğünden anlaşılamayan ya da yirmi yıl önce gaipliğine karar verilmiş bir kimse adına kayıtlı bulunan taşınmazlar bakımından da aynı durum geçerlidir. Yargıtay’a göre gaiplik kararının kesinleştiği tarih dikkate alınacaktır. Yirmi yıldan beri kendilerinden haber alınamamakla birlikte haklarında gaiplik kararı verilmemiş kimselere ait taşınmazların mülkiyeti ise olağanüstü kazandırıcı zamanaşımı ile kazanılamaz.

1-Taşınmazın Zamanaşımı ile Kazanmaya Elverişli Olması

               Taşınmazın olağanüstü zaman aşımı ile edinilmeye elverişli olması gerekir. Olağan zamanaşımı ile mülkiyetin kazanılmasında olduğu gibi olağanüstü zamanaşımı ile mülkiyetin kazanılması da da özel mülkiyet konusu olmaya elverişli taşınmazlar bakımından söz konusu olabilir. Yargıtay’a göre devlete son mirasçı olarak geçen yerler bakımından da kazandırıcı zamanaşımı hükümleri uygulanamaz. Taşınmaz tapusuz ya da tapudan kime ait olduğu anlaşılmayan veya gaip şahıslara ait bir taşınmaz olmalıdır

Tapu kütüğünde birden çok kaydı bulunan ve her kayıtta farklı kişilerin malik olarak gözüktüğü taşınmazlar bakımından da tapuda malikin kim olduğunun anlaşılamaması dolayısıyla olağanüstü zamanaşımı ile mülkiyetin kazanılması mümkündür.

2-Zilyetliğe ilişkin koşulların yerine getirilmiş olması

Mülkiyeti kazanacak zilyedin ilgili taşınmaza malik sıfatı ile davasız ve aralıksız yirmi yıl süreyle zilyet olması gerekir. Yargıtay’a göre zilyet olduğu taşınmaz için kira bedeli ya da ecrimisil ödeyen veya başka bir kimseyi malik yerine koyup, onun vasfına ve üstün hakkına saygı gösteren ya da bir taşınmazın vakıf malı olduğunu bilen kişi ya da kişilerin malik gibi zilyet olmadığını kabul etmektedir.

Taşınmazı önce feri zilyet olarak ele geçirmiş bir kişi sonrasında malik sıfatıyla hareket ettiğini iddia edebilecekse de bu iddiasını ispatlamalıdır. Mesela taşınmaza kiracı olarak giren bir zilyet bir süre sonra kira bedelini ödemeyerek malik sıfatı ile davrandığını ispat edebilir. Ancak, zilyetliğin değişmesi geriye etkili olmadığı için malik sıfatı ile ziltyetlik zamanaşımı boyunca devam etmelidir. Tapulu taşınmazlarda zilyetlik her türlü delil ile ispat edilirken tapusuz taşınmazlardaki zilyetliğin ispatı Kadastro Kanunu m.14’e göre yapılacaktır.

Olağan kazandırıcı zamanaşımından farklı olarak olağanüstü zamanaşımında mülkiyetin kazanılabilmesi için zilyetlik 20 yıl boyunca devam etmiş olmalıdır. Zamanaşımından yararlanma koşulları bulunan her zilyet aynı şartlara sahip olan daha önceki zilyedin zilyetlik süresini kendi süresine ekleyebilir. Yargıtay bir kararında miras bırakanın zilyetliğinin mirasçıların zilyetliğine eklenebilmesi için mirasbırakana ait zilyetliğin belge ile ispatını aramıştır. Zilyetliğin aralıksız olması gerekir. Zilyedin yirmi yıllık süre içinde zilyetliği davasız bir zilyetlik olmalıdır. Burada dava deyimi ile kastedilen gerçek malik tarafından istihkak ya da zilyetliğe dayanan geri verme davasının açılmamış olmasıdır. Davanın, davasızlık durumunu ortadan kaldırabilmesi için kazandırıcı zamanaşımından yararlanacak zilyet aleyhine açılmış ve olumlu sonuçlanması gerekmektedir. Haksız yere dava açan kişinin açtığı dava hareketsiz kalan malik lehine zamanaşımını kesmez.

3-Şekli Koşulların Yerine Getirilmesi

TMK m.713’te belirtilen taşınmaza ve zilyetliğe ilişkin koşullar gerçekleştiğinde zilyet, taşınmazın adına tescilini sağlayabilmek için tescil davası açmalıdır. Tescil davasına konu olan taşınmaz tapuda kayıtlı değil ise, davanın kabulü halinde hakimin tescil kararı üzerine, taşınmaz, davacı malik gösterilmek suretiyle tapu kütüğünün bağımsız bir sayfasına kaydedilir; söz konusu olan tapuya kayıtlı bir taşınmaz ise davanın kabulü üzerine eski malike ait tescil terkin edilerek davacı adına tescil yapılır.

Tescil davası, Hazineye ve ilgili kamu tüzel kişilerine veya varsa tapuda malik gözüken kişinin mirasçılarına karşı açlır. Söz konusu davada taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili ve görevlidir.

Davanın konusu, mahkemece gazete ile bir defa ve ayrıca taşınmazın bulunduğu yerde uygun araç ve aralıklarla en az üç defa ilan edilir. Son ilandan başlayarak üç ay içinde taşınmaza ve zilyetliğe ilişkin şartların gerçekleşmediğine ilişkin bir itiraz bulunmaz ya da itiraz yerinde görülmez ise hakim tescile karar verir.

Kazandırıcı Zamanaşımı Yoluyla Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması

TMK m.777:Başkasının taşınır bir malını davasız ve aralıksız beş yıl iyiniyetle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kimse, zamanaşımı yoluyla o taşınırın maliki olur. Zilyetliğin irade dışı kaybedilmesi hâlinde zilyet, bir yıl içinde eşyayı ele geçirir veya açacağı bir dava yoluyla onu yeniden elde ederse kazandırıcı zamanaşımı kesilmiş olmaz. Kazandırıcı zamanaşımı süresinin hesaplanmasında, kesilmesinde ve durmasında Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.

Stj. Av. Elif Nur Akyol

HEMEN İLETİŞİME GEÇMEK İÇİN 0 541 485 92 48