Eser Sahibinin Hakları, Hakkın Korunması ve Devri
Fikri ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında eser sahibine, eserinin yarattığı maddi ve manevi değerlerden faydalanma imkanı tanıyan bir dizi hak tanınmaktadır. Bu yazıda eser sahibinin sahip olduğu haklara, bu hakların korunmasına ve devrine ilişkin bilgilere yer verilecektir.
Eser Sahibinin Hakları
Eser sahibi, eserinin orijinal yaratıcısıdır ve bu eserden doğan mali ve manevi haklara sahiptir. Bu haklar ikiye ayrılır:
Mali Haklar:
- Yayımlama hakkı:Eserin ilk defa çoğaltılması ve halka sunulması hakkıdır.
- Çoğaltma hakkı:Eserin maddi bir kopyasını oluşturma hakkıdır.
- İçerme hakkı:Eserin bir başka esere dahil edilmesi hakkıdır.
- Uyarlama hakkı:Eserin farklı bir esere dönüştürülmesi hakkıdır.
- Gösterim hakkı:Eserin halka açık olarak sunulması hakkıdır.
- Yayma hakkı:Eserin kopyalarının satılması veya dağıtılması hakkıdır.
Manevi Haklar:
- İsim hakkı:Eserin, eser sahibinin ismiyle veya rumuzuyla ilişkilendirilmesi hakkıdır.
- Bütünlük hakkı:Eserin aslına uygun şekilde değiştirilmemesi hakkıdır.
- Tanınma hakkı:Eser sahibinin, eserin yaratıcısı olarak tanınması hakkıdır.
Hakkın Korunması
Eser sahibinin hakları, FSEK ve diğer ilgili mevzuatlar kapsamında korunmaktadır. Eser sahibi, eserinin izinsiz çoğaltılması, yayılması, uyarlanması veya temsil edilmesi gibi durumlarda hukuka aykırılığa uğramışsa, maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Ayrıca, eserin hukuka aykırı şekilde kullanılmasını önlemek için ihtiyati tedbir talep edebilir.
Hakkın Devri
Eser sahibi, mali haklarını yazılı bir sözleşme ile başkasına devredebilir. Devir işlemi, eserin tamamlanmış olması ve devreden ile devralanın mutabık kalması gerekir. Mali hakların devri, kısmi veya tam olabilir. Devralan kişi, devredilen hakları kullanma ve bu hakların semerelerinden faydalanma yetkisine sahip olur.
Eser sahibinin manevi hakları devredilemez. Eser sahibi, eserinin bütünlüğünü koruma ve isminin eseri ile ilişkilendirilmesini sağlama hakkına her zaman sahiptir.